Alfred Przybylski

---

Życiorys

Alfred Przybylski przyszedł na świat 30 kwietnia 1919 roku w Dąbrowie Górniczej. Był dzieckiem Romana Przybylskiego (1893–1935) oraz Marii z domu Lis (1897–1951). W dzieciństwie spędzał czas w swoim rodzinnym mieście. W latach 1935–1937 kształcił się w Gimnazjum Ogólnokształcącym im. Waleriana Łukasińskiego, a po nim, w latach 1937–1939, uczęszczał do Liceum Budowlanego przy Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych w Katowicach. W liceum angażował się w tworzenie miesięcznika „Echo Szkolne”, gdzie pełnił rolę współredaktora i grafika. Zajmował się również tematyką społeczno-polityczną, wykazując duże zaangażowanie.

W 1939 roku z redakcji gazety szkolnej pisał odezwy wzywające rówieśników do obrony ojczyzny. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po jej zakończeniu stał się członkiem tajnej organizacji ruchu oporu Związek Czynu Zbrojnego, gdzie działał pod pseudonimem „Adzia” aż do marca 1940 roku. Nawiązał kontakt z majorem Sulimą (Jan Rychłowski) i w ramach swoich działań dostarczał broń oraz prasę podziemną do oddziałów stacjonujących w Dąbrowie Górniczej oraz w lasach świętokrzyskich, w tym do jednostki majora Hubali.

Przybylski aktywnie uczestniczył w akcjach sabotażowych, jak niszczenie linii kolejowych oraz zdobywanie uzbrojenia. Miał ambicje dotarcia do armii polskiej we Francji, lecz nigdy tam nie dotarł. W marcu 1940 roku został aresztowany na granicy polsko-węgierskiej w Komańczy podczas przerzutu oficerów. Po zatrzymaniu najpierw został umieszczony w więzieniu w Sanoku, a później przetransportowany do Tarnowa, gdzie był brutalnie traktowany przez Gestapo, jednak nie zdradził nikogo.

14 czerwca 1940 roku, jako więzień polityczny, trafił do obozu KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer 471 oraz czerwony trójkąt, symbolizujący jego status. W obozie pracował jako mierniczy i kreślarz w komandzie Baubüro, a podczas tego pobytu zaprzyjaźnił się z Szymonem Syrkusem, który dostarczał mu wiedzy w konspiracyjnych warunkach. W październiku 1944 roku Przybylski został przetransportowany do obozu Groß-Rosen, a następnie trafił do Buchenwaldu oraz Dachau.

W dniu 12 kwietnia 1945 roku, po zbombardowaniu transportu kolejowego, Przybylski uciekł w okolicach Jeny, ukrywając się w lesie do czasu zakończenia działań wojennych. Po wyzwoleniu oddał się w ręce wojsk amerykańskich, które zapewniły mu pomoc w przeniesieniu do Emsland, gdzie powstała polska strefa okupacyjna. Wkrótce dołączył do I Dywizji Pancernej gen. Maczka, otrzymując stopień podporucznika funkcyjnego w batalionie saperów, prowadząc równocześnie kursy kreślarskie dla żołnierzy.

Po wojnie Przybylski wrócił do Polski i od sierpnia 1947 roku zajął się dalszym kształceniem w Liceum Budowlanym na ul. Hożej, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości w 1948 roku. W tym samym roku podjął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które zakończył uzyskaniem tytułu magistra inżyniera architektury w 1954 roku.

Po zakończeniu studiów, rozpoczął pracę w Centralnym Biurze Projektów Architektoniczno-Budowlanych i uczestniczył w różnych projektach architektonicznych. Pracował także jako asystent na Politechnice w Katedrze Planowania i Architektury Miast. W międzyczasie współpracował z Leszkiem Klajnertem, z którym realizował wiele projektów.

W latach 70. Przybylski był aktywnym członkiem Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem oraz rzeczoznawcą SARP. W 1982 roku został przewodniczącym Komisji Kwalifikacyjnej Zespołu Rzeczoznawców Stowarzyszenia Architektów Polskich. Był także współtwórcą Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, otwartego w grudniu 1986 roku.

Alfred Przybylski spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 140, gdzie pozostaje w pamięci jako niestrudzony architekt i aktywista społeczny.

Życie prywatne

W 1951 roku Alfred Przybylski zawarł związek małżeński z Krystyną Jara, która żyła w latach 1930–1980. W wyniku tego małżeństwa przyszło na świat dwóch synów: Wojciech oraz Jacek.

Twórczość

Wybrane projekty architektoniczne

Alfred Przybylski, jako utalentowany architekt, zrealizował wiele znaczących projektów w Warszawie w okresie powojennym. W latach 1947–1956 powstało osiedle Koło Wschód, które było wspólnym dziełem Przybylskiego oraz jego współautorów, Heleny i Szymona Syrkusów.

Kolejnym istotnym projektem realizowanym w tym samym okresie było osiedle Praga I, z realizacją trwającą od 1948 do 1957 roku i również współautorstwem Syrkusów. W 1950 roku zaprojektował budynek biurowy ZBoWiD przy ul. Chmielnej 15 w Warszawie, budowa tego obiektu trwała od 1951 do 1953 roku.

W 1958 roku Przybylski przyczynił się do stworzenia zespołu budynków mieszkalnych Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Dziennikarz” przy ul. Tamka, który został zrealizowany w 1959 roku, współpraca z Leszkiem Klajnertem miała tu zasadnicze znaczenie.

W latach późniejszych, w 1959 roku, zrealizowano zespół budynków mieszkalnych „Cepelianka” przy ul. Puławskiej 54/60, którego końcowe prace zakończono w 1963 roku. Przybylski był również współautorem budynków Polskiego Kościoła Chrześcijan Baptystów z 1958 roku, które zbudowane zostały przy ul. Chłodnej 17 i oddane do użytku w 1961 roku.

Warto również wspomnieć o budynku mieszkaniowym „Hibnera 12”, który powstał na ul. Zgoda 12 w 1961 roku. Reprezentacyjny zespół budynków mieszkalno-handlowych „Równość” z ul. Chmielnej 98 zaprezentował się w atrakcyjny sposób, powstając w 1960 roku. Na koniec, w roku 1961 zrealizowane zostało osiedle „Energetyka” przy ul. St. Augusta / Grochowska, zakończone w 1961 roku.

Nie można zapomnieć o pawilonach handlowo-usługowych, które także były projektem Przybylskiego, zlokalizowanym przy ul. Jana Pawła II w 1965 roku; zespoły te jednak zostały wyburzone w 2007 roku.

Konkursy

Alfred Przybylski brał również udział w wielu prestiżowych konkursach architektonicznych, co potwierdza jego uznanie w środowisku. W *1961 roku* otrzymał wyróżnienie II stopnia w Konkursie SARP nr 322, który dotyczył koncepcji zagospodarowania przestrzennego zachodniej części Osi Saskiej w Warszawie. Także w tym samym roku wziął udział w Konkursie SARP nr 323 na projekt centrum handlowego dla osiedla Saska Kępa, co przyniosło kolejne wyróżnienie II stopnia.

Późniejsze osiągnięcia obejmują *rok 1965*, kiedy to w Konkursie SARP nr 377 za typowe pawilony handlowe dla Spółdzielni Inwalidów przyznano mu IV nagrodę równorzędną. Ponadto, w tym samym roku jego koncepcja na Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopje zyskała wyróżnienie w międzynarodowym konkursie.

Odznaczenia

Alfred Przybylski, znany z wielu osiągnięć i zasług, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego wkład w życie społeczne i patriotyczne. Oto lista jego odznaczeń:

• Krzyż Partyzancki – 11 stycznia 1964,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 25 stycznia 1973,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 5 grudnia 1984.

---

Oceń: Alfred Przybylski

---