Tadeusz Derengowski to postać o niezwykłej biografii, która łączy w sobie wiele fascynujących ról. Urodził się 1 marca 1912 roku w Dąbrowie Górniczej, a jego życie zakończyło się tragicznie w marcu 1944 roku w Krakowie. Był nie tylko inżynierem chemikiem, ale również dyplomatą i pilotem, obdarzonym talentami do szybowców oraz samolotów.
Niezwykła kariera Tadeusza obejmowała także funkcje instruktora lotniczego oraz spadochroniarza. Jako członek Aeroklubu Warszawskiego, jego pasja do lotnictwa była nieodłącznym elementem życia. Dodatkowo, był aktywnym działaczem harcerskim i harcmistrzem, co świadczy o jego głębokim zaangażowaniu w życie społeczne i edukację młodzieży.
Tadeusz Derengowski pełnił również rolę żołnierza w tajnej organizacji Wachlarz, co dodatkowo podkreśla jego oddanie dla sprawy narodowej w trudnych czasach II wojny światowej. Jego działalność w różnych dziedzinach czyni go postacią wartą pamięci i refleksji.
Życiorys
Tadeusz Derengowski przyszedł na świat 1 marca 1912 roku w Dąbrowie Górniczej. Był jedynym synem Leona i Bronisławy Olbracht, pochodzącym z rodziny kolejarskiej. W 1915 roku rodzina zmuszona została do wygnania do Rosji. Na szczęście w 1918 roku udało się im powrócić do Polski, osiedlając się w Warszawie. W 1920 roku rozpoczął naukę w Technicznej Szkole Kolejowej, a w 1922 roku kontynuował edukację w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego. W tym czasie aktywnie brał udział w 27 Warszawskiej Drużynie im. Szymona Konarskiego, a od 1929 roku pełnił funkcję drużynowego 27 WDH. Po zbudowaniu przez ojca skromnego domu, rodzina Derengowskich zamieszkała w Zielonce, przy ul. Wesołej 25.
W 1930 roku Tadeusz zdał maturę i podjął studia na Politechnice Warszawskiej. W 1936 roku zdobył półdyplom, a następnie odbył praktyki w Państwowych Zakładach Lotniczych w Wytwórni Silników Nr 1 na Okęciu. W tym samym czasie studiował także Dyplomację w Wyższej Szkole Politycznej w Warszawie, gdzie do początku 1939 roku zdał wszystkie egzaminy oraz obronił pracę dyplomową, uzyskując tytuł inżyniera chemii oraz dyplomowanego dyplomaty politycznego.
W 1931 roku Tadeusz uczestniczył w Zlocie Skautów Słowiańskich w Pradze z drużyną harcerską. Na przełomie 1932 i 1933 roku był współorganizatorem Harcerskiego Klubu Lotniczego w Warszawie, gdzie uzyskał kat. „A” pilota szybowcowego na Harcerskim Kursie Szybowcowym w Polichnie. W czerwcu tego samego roku zdobył kat. „B” pilota szybowcowego na kursie w Bezmiechowej Górnej. W wiosną 1933 roku, Tadeusz wspierał Roman Berkowskiego w budowie pierwszego harcerskiego szybowca „Wrona”. Od 30 czerwca 1933 roku był członkiem Aeroklubu Warszawskiego, a także współorganizował i brał udział w licznych krajowych oraz zagranicznych imprezach harcersko-lotniczych, w tym Harcerskiej Wyprawie Szybowcowej na IV Jamboree Skautowe w Gödöllö na Węgrzech (1–15 sierpnia 1933 roku).
Na Jamboree towarzyszyło mu 14 harcerzy lotników, w tym Roman Berkowski, Kazimierz Kula, Piotr Mynarski, Stanisław Piątkowski oraz Stefan Waciórski. Kierownikiem grupy był Jan Klasa, a opiekunem Szczepan Grzeszczyk. Harcerze przywieźli ze sobą szybowce, w tym 2 „Czajki”, „Komara”, SG-28 oraz harcerską „Wronę”. W 1934 roku objął Referat Lotniczy przy Głównej Kwaterze ZHP oraz został wiceprezesem HKL. W tym czasie w Bezmiechowej zdobył kat. „C” pilota szybowcowego oraz wykonał rekordowy lot na szybowcu „Czajka”, trwający 7 godzin i 47 minut. Jako instructor szybowcowy prowadził latem harcerskie kursy szybowcowe, w tym w lipcu 1935 roku był komendantem kursu szybowcowego w Goleszowie.
W dniach od 10 do 17 kwietnia 1936 roku wziął udział w Harcerskiej Wyprawie Szybowcowej do Turki nad rzeką Stryj. W tym samym roku uzyskał również uprawnienia pilota samolotowego i uczestniczył w Zlocie Szybowcowym w Budapeszcie, gdzie brał udział jako jeden z dziesięciu harcerzy-szybowników. Dzięki jego staraniom w 1936 roku uzyskano dom z wieżyczką na lotnisku mokotowskim, gdzie urządzono siedzibę HKL.
Na początku 1937 roku przeszedł szkolenie spadochronowe, a 10 grudnia 1937 roku otrzymał stopień harcmistrza ZHP. W 1937 roku organizował 19-osobową lotniczą drużynę zlotową na V Jamboree Skautowe w Vogelenzang w Holandii, gdzie pilotował szybowiec „Sokół” bis. W 1938 roku uzyskał uprawnienia do lotów na motoszybowcach oraz został komendantem harcerskich kursów szybowcowych w Szkole Szybowcowej w Tęgoborzy. W tym czasie, w czerwcu, wykonał przelot na 104 km z Sokolej Góry, lądując w Mordach. Tadeusz brał również udział w II Harcerskiej Wyprawie Szybowcowej do USA, gdzie szkolił młodzież Polonii amerykańskiej w Pensylwanii.
W 1939 roku brał udział w I Międzynarodowym Zlocie Dziennikarzy Lotniczych w Rzymie, gdzie zajął drugie miejsce. Już przed wybuchem II wojny światowej rozpoczął współpracę z II Wydziałem KG Wojska Polskiego, gdzie przeprowadził zwiad w Prusach Wschodnich. 1 września 1939 roku uczestniczył w akcji przetransportowania samolotów przejętych przez Eskadrę Sztabową do Powsina. Po upadku Warszawy przez dwa miesiące pilnował ukrytego samolotu RWD-8 w Lesie Kabackim.
Wkrótce po tym Tadeusz rozpoczął działalność w organizacji wywiadowczej Muszkieterowie pod kierownictwem inż. Stefana Witkowskiego. W ramach wywiadu komunikacyjnego pracował z inż. Kazimierzem Leskim oraz zajmował się tajemnicami związanymi z produkcją niemieckich rakiet V1 i V2. Jego działalność w wywiadzie lotniczym przyniosła mu Srebrny Krzyż Zasługi za zasługi w zdobywaniu informacji o 48 lotniskach niemieckich w Polsce. Równolegle działał w Polskim Związku Powstańczym (PZP) oraz szkolił uczniów szkoły rzemieślniczej.
Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 roku, Tadeusz dołączył do organizacji dywersyjnej KG ZWZ „Wachlarz”, gdzie zajął stanowisko kierownicze. Jako dowódca Oddziału I, organizował i prowadził działania dywersyjne. Po aresztowaniu innych liderów kontynuował swoją działalność, a 24 grudnia 1942 roku uzyskał stopień kaprala pchor. AK. W 1943 roku dowodził grupą, która odbiła więźniów w Celestynowie. Jeszcze we wrześniu tego samego roku nazwa Motor 30 zmieniono na sztukę 90, gdzie Tadeusz nadal pełnił rolę dowódcy Oddziału Kwatermistrzostwa.
Na początku 1944 roku w Krakowie związał się z tłumaczką, co doprowadziło do jego aresztowania przez Gestapo. Został osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie, gdzie zginął podczas próby ucieczki od kul niemieckich żołnierzy, pod koniec marca 1944 roku. Pozostawił po sobie niewybaczalną pustkę wśród tych, którzy go znali oraz inspirował wielu do działania w trudnych czasach.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Alfred Przybylski | Andrzej Dziadoń | Michał Micherdziński | Witold Jerzy Molicki | Jerzy Barglik | Andrzej Radzikowski (inżynier) | Mirosław Przyłęcki | Maciej Gwiazda | Witold ŁuczywoOceń: Tadeusz Derengowski