Gołonóg

---

Osiedla

W Gołonogu znajduje się kilka istotnych osiedli, z których każde ma swoją specyfikę i historię. Jednym z nich jest osiedle Cieszkowskiego, znane również jako Cedlera. Na jego terenie znajduje się pomnik poświęcony 144 żołnierzom Armii Czerwonej, którzy należeli do 4 Korpusu Pancernego Gwardii oraz 59 Armii 1 Frontu Ukraińskiego. Ci dzielni żołnierze polegli w styczniu 1945 roku, walcząc o wyzwolenie zarówno Dąbrowy Górniczej, jak i Gołonoga. Wzgórze i pobliski kościół, który był przystosowany do działań obronnych z użyciem ckm, stanowiły kluczowe miejsce w obrębie niemieckich linii obronnych.

Inne osiedla w Gołonogu to:

• Kasprzaka,
• Morcinka (znane również jako Manhattan),
• Storczyków,
• Tysiąclecia,
• Wybickiego.

Historia

Gołonóg, wieś związana z biskupstwem krakowskim, znajdowała się w powiecie proszowickim w województwie krakowskim na końcu XVI wieku. Istnieją przypuszczenia, iż miejscowość ta mogła powstać już w XII wieku, zlokalizowana przy ważnym szlaku komunikacyjnym prowadzącym z Krakowa przez Sławków na Śląsk.

Pierwsza pisemna wzmianka o Gołonogu pochodzi z 1326 roku, wskazując na jego przynależność do klucza sławkowskiego. W 1675 roku, parafia Gołonóg została erygowana jako wydzielona z parafii sławkowskiej, obejmująca również pobliskie wsie, takie jak Strzemieszyce Wielkie i Małe, Grabocin, Kazimierz i Niemce (Ostrowy Górnicze).

Nazwa miejscowości na przestrzeni wieków ulegała wielu zmianom. W końcu XVI wieku funkcjonowała jako „Gołonos”, później jako „Goła Noga”, a w XVII wieku przyjęła formę liczby mnogiej – „Gołonogi”. Etymologia nazwy, wedle lokalnych przekazów, wywodzi się z faktu, iż wieś ta znajdowała się nad bagnami, co zmuszało przechodniów do zdejmowania obuwia, aby uniknąć jego zamoczenia.

W przeszłości, na północ od Wzgórza Gołonoskiego, płynął znaczny strumień, który obecnie niemal całkowicie zanikł. W rejonie zabytkowego dworca PKP znajdują się do dzisiaj rozległe tereny podmokłe w okolicy Babią Ławą, gdzie występują łąki z bogatą roślinnością bagienną, sąsiadujące z piaszczystymi wydmami śródlądowymi, znanymi jako „Brzózki”. Do czasu masowego wylesienia Puszczy Łosieńskiej, które miało miejsce z powodu budowy Huty Katowice, Gołonóg był siedzibą Nadleśnictwa „Dąbrowa”.

W okresie II wojny światowej, miejscowość funkcjonowała pod niemiecką nazwą: Bergenkirch. Po wojnie, w latach 1950–1954, Gołonóg był siedzibą gminy noszącej tę samą nazwę. Następnie, w latach 1954–1956, wieś stała się siedzibą władz gromady Gołonóg, która z czasem przekształciła się w osiedle. Ostatecznie, w 1960 roku, Gołonóg został włączony do granic Dąbrowy Górniczej.

Urodzeni w Gołonogu

W Gołonogu urodziło się wiele niezwykłych postaci, które w różnych dziedzinach wyróżniły się swoimi osiągnięciami. Oto niektórzy z nich:

• Włodzimierz Seneta – to znany dendrolog, który przez wiele lat pracował w Zakładzie Dendrologii Warszawskiej SGGW, gdzie mógł realizować swoją pasję do badań nad drzewami i krzewami.
• Witold Edward Uklański – major kawalerii Wojska Polskiego, który stał się cichociemnym, a jego wkład w historię polskiego wojska jest nieoceniony.
• Janusz Kotarbiński – artysta malarz oraz literat, którego prace wpisały się w polski krajobraz kulturalny, tworząc niezatarte ślady w sztuce.

---

Oceń: Gołonóg

---