Kazdębie

Kazdębie jest częścią parafii Matki Boskiej Szkaplerznej w Strzemieszycach Małych, co czyni je istotną częścią lokalnej wspólnoty. Zgodnie z informacjami zawartymi w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, w końcu XIX wieku, a dokładnie w roku 1890, wieś Kazdębie składała się z 19 domów, co podkreśla jej historyczne znaczenie.

Na terenie Kazdębia znajduje się także zbiorowa mogiła żołnierzy Armii Czerwonej, którzy polegli prawdopodobnie 18 lub 19 stycznia 1945 roku, gdy do miejscowości przybył oddział zwiadowców radzieckich. Mieszkańcy Strzemieszyc Małych, będący świadkami tych tragicznych wydarzeń, udzielili schronienia żołnierzom, jednak informacja ta dotarła do stacjonujących w Strzemieszycach Wielkich Niemców. W wyniku tego pierwotnego zaskoczenia, Niemcy, używając przeważających sił, zaatakowali Rosjan, co doprowadziło do brutalnych egzekucji. Schwytanych żołnierzy zgładzono w okrutny sposób, w tym między innymi przez spalenie ich żywcem w stodole Daniela Świerczyny.

W lutym 1945 roku postawiono tam pierwszy pomnik upamiętniający te tragiczne wydarzenia. Zwłoki poległych żołnierzy zostały pochowane przez mieszkańców w różnych miejscach, jednakże późniejsze ekshumacje doprowadziły do ich przeniesienia do dwóch zbiorowych mogił, jednej na Świerczynie oraz drugiej w lesie na Lipówce. W 1947 roku przeprowadzono kolejną ekshumację z miejsca na Świerczynie, a los przeniesionych ciał pozostaje nieznany.

Pierwsza wersja pomnika, stworzona w sposób bardzo prosty, była drewniana i zwieńczona gwiazdą. W latach 50-tych została ona zastąpiona betonową konstrukcją, zachowując przy tym podobny kształt, co pokazuje, jak ważne jest upamiętnienie tych tragicznych wydarzeń w historii Kazdębia.