Bielowizna

---

Geografia

Bielowizna to miejscowość usytuowana malowniczo nad rzeką Trzebyczką, która jest dopływem Czarnej Przemszy. Obszar ten znajduje się na wschód od ważnej linii kolejowej, łączącej Katowice z Częstochową. Miejscowość jest bezpośrednio związana z drogą prowadzącą z Ząbkowic, która została zbudowana w 1933 roku i obecnie nosi nazwę Aleja Zwycięstwa. Co ciekawe, Bielowizna leży w odległości 7,5 km na północny wschód od centrum miasta.

Osiedle to jest zintegrowane z Ząbkowicami, tworząc spójną całość. Na obszarze Bielowizny dominuje zabudowa jednorodzinna, zarówno jedno-, jak i dwukondygnacyjna. Budynki te otoczone są ogrodami oraz sadami, co nadaje okolicy sielski charakter.

Na granicy Bielowizny i centrum Ząbkowic, można znaleźć urokliwy park, który posiada muszlę koncertową. W jego pobliżu znajduje się budynek, który niegdyś pełnił funkcję „Ludowca”, a później kina „Uciecha”. Warto także uwzględnić pozostałości po pomniku wdzięczności dla wojsk radzieckich, które stanowią część lokalnej historii.

Historia

Wieś Bielowizna została założona około roku 1875 jako mały przysiółek młynarski, usytuowany na prawym brzegu rzeki Trzebyczki, wśród malowniczych lasów Puszczy Łosieńskiej. Ta urokliwa lokalizacja sprawiła, że miejsce to zyskało na znaczeniu jako teren wypoczynkowy i rekreacyjny.

Przed II wojną światową, Bielowizna była częścią gminy Wojkowice Kościelne, obok takich miejscowości jak Antoniow oraz Ujście. Warto zaznaczyć, że do gminy Olkusko-Siewierskiej należały również Ząbkowice. W wyniku decyzji administracyjnych, które weszły w życie 1 stycznia 1950 roku, obie gminy, Wojkowice Kościelne i Olkusko-Siewierska, zostały zniesione.

Od tego momentu, Bielowizna oraz Ząbkowice znalazły się w nowo utworzonej gminie Ząbkowice. 29 września 1954 roku, po kolejnych zmianach administracyjnych, Bielowizna została włączona do gromady Ząbkowice. Również 1 stycznia 1956 roku, Ząbkowice, w których skład wchodziła Bielowizna, zyskały status osiedla typu miejskiego, co otworzyło nowy rozdział w historii tych miejscowości.

Dnia 16 lipca 1962 roku Ząbkowice uzyskały prawa miejskie, a 1 lutego 1977 roku Bielowizna, wraz z Ząbkowicami, została przyłączona do rozwijającego się miasta Dąbrowa Górnicza.

Warto dodać, że przed II wojną światową Bielowizna była popularnym miejscem wypoczynku. Obsługiwały ją liczne domy letniskowe, a wśród nich najbardziej znanym był obiekt znany jako „Letnisko Basiula”. To właśnie takie miejsca sprawiały, że wiele osób wybierało to urokliwe zakątki na swoje letnie wczasy.

Edukacja

W 1963 roku miało miejsce otwarcie szkoły-pomnika Tysiąclecia, a nieco później, bo w 1977 roku, zainaugurowano działalność przedszkola. W tej dzielnicy dostępna jest Szkoła Podstawowa nr 31 oraz Gimnazjum nr 9, które wcześniej funkcjonowało jako SP 22. Swoje istnienie rozpoczęła również szkoła „tysiąclatka” – Szkoła Podstawowa nr 2, otwarta w 1963 roku przy Alei Zwycięstwa 44. W latach 70. otrzymała ona numer 22. Niestety, w 1999 roku nastąpiła jej likwidacja, a w jej miejsce powołano Gimnazjum nr 9 na mocy uchwały Rady Miejskiej Dąbrowy Górniczej z 12 marca 1999 roku. Wówczas pierwszym dyrektorem szkoły została Lucyna Paluchiewicz.

Od roku 2000 szkoła zaczęła przyjmować także młodzież z likwidowanego Gimnazjum nr 11. W tym okresie zajęcia odbywały się w głównym budynku, jak również w dwóch filiach: w Szkole Podstawowej nr 31 oraz Szkole Podstawowej nr 23 im. Stanisława Podrazy w Tucznawie. Zawieszenie na naukę w tych placówkach miało miejsce od roku szkolnego 2003/04, kiedy to uczniowie mogli korzystać wyłącznie z jednego budynku.

Warto zaznaczyć, że 10 czerwca 2005 roku, w obecności m.in. prezydenta Dąbrowy Górniczej, Jerzego Talkowskiego, a także zastępcy Śląskiego Kuratora Oświaty, Jerzego Zawarczyńskiego, szkole nadano imię Marii Skłodowskiej-Curie. To wydarzenie było istotnym momentem, podkreślającym znaczenie edukacji w regionie.

Basiula

Kolonia usytuowana nad malowniczą rzeką Trzebyczką, między Ząbkowicami, Antoniowem a Ujejscem, oddalona o 7 km od centrum, przez wiele lat była znanym miejscem. Dawniej stanowiła własność Karola Bokalarskiego, a swoją nazwę przyjęła na cześć jego córki, Barbary.

Basiula była starannie zadrzewiona, tworząc idealne warunki do wypoczynku dla wielu mieszkańców Dąbrowy oraz pełniła rolę miejsca skupienia dla dawnych skautów i harcerzy z Dąbrowy i Zagłębia. Przed wybuchem I wojny światowej organizowano tutaj także balowe wydarzenia dla uczniów Będzińskiej Szkoły Handlowej, zrzeszających członków Zgromadzenia Kupców Będzińskich.

W latach dwudziestych ubiegłego wieku, Basiula stała się miejscem zakwaterowania dla Policji Kolejowej, której głównym zadaniem było zapewnienie bezpieczeństwa na dworcu w Ząbkowicach. W trudnych czasach II wojny światowej, w tymże miejscu szkolono oddziały Hitlerjugend.

Po zakończeniu działań wojennych, po wojnie w Basiuli organizowano kolonie dla dzieci, których rodzice pracowali w kopalni Paryż. Przed laty na terenie tej koloni znajdował się również pałac księdza Andrzeja Huszny, który był kluczową postacią w organizacji Polskiego Kościoła Narodowego w Dąbrowie Górniczej.

W posiadłości po Karolu Bokalarskim miała miejsce szkoła powszechna, jednak zarówno ten budynek, jak i pałac, w obecnych czasach są już nieistniejące.

---

Oceń: Bielowizna

---