Witold Waligórski

---

Życiorys

„Witold Stefan Waligórski przyszedł na świat 20 marca 1902 roku w Dąbrowie Górniczej, w rodzinie Karola i Emilii z d. Czaplickiej. W 1915 roku jego rodzina przeniosła się do Kijowa, gdzie młody Witold uczęszczał do gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej. W tym czasie aktywnie uczestniczył w działalności harcerskiej, stając się drużynowym w 1916 roku. Jego przygoda z harcerstwem trwała do 1919 roku, kiedy to wstąpił do Wojska Polskiego.

W ramach Polskiej Organizacji Wojskowej otrzymał przysięgę we wrześniu 1918 roku. Jako członek Harcerskiej Grupy Wywiadowczej, posługiwał się pseudonimem „Odrowąż”, prowadząc działania wywiadowcze na terenach Kijowa oraz w jego okolicy. W maju 1919 roku, w ramach misji kurierskiej, udał się do Polski, przekraczając front polsko-bolszewicki i meldował się w sztabie 2 Dywizji Piechoty Legionów po wykonaniu swojego zadania. Po pomyślnym zakończeniu akcji dołączył do 4 pułku piechoty Legionów, gdzie awansował do stopnia plutonowego.

W czerwcu 1920 roku ukończył kurs w Szkole Podoficerskiej Saperskiej 4 Armii, a w grudniu tego samego roku został zdemobilizowany. Po odejściu z wojska podejmował różne prace zarówno w administracji państwowej, jak i prywatnej, w tym m.in. jako rządca majątku w Worotniowie oraz podleśniczy w Nadleśnictwie Podłużne, a także urzędnik w Gdyni.

Od 1 lipca 1935 roku pracował jako referent w Ekspozyturze 2 Oddziału II (wywiadu) Sztabu Głównego Wojska Polskiego w Warszawie, gdzie zamieszkał w Włochach pod Warszawą. Latem 1939 roku został wysłany do Nowego Targu w celu zorganizowania oddziałów partyzanckich do działań dywersyjnych. W wyniku braku dostaw sprzętu, jego oddziały nie mogły realizować swoich zadań. Po obławie 28 września 1939 roku, jego grupa dowódcza została rozbita, a na Witolda wyznaczono nagrodę w wysokości 10 000 marek za jego wydanie. Po tych wydarzeniach wrócił do Warszawy, gdzie w trudnych warunkach niszczył dokumenty Ekspozytury.

Latem 1940 roku, po zwerbowaniu przez Jana Mazurkiewicza „Sępa”, dołączył do Tajnej Organizacji Wojskowej, przyjmując pseudonim „Witold Chwalibóg”. Jego rolą było werbowanie ludzi. Jednak pragnienie czynnej walki skłoniło go do przejścia do Armii Krajowej w 1942 roku. Wiosną 1943 roku witold został skierowany do oddziału partyzanckiego por. Jana Piwnika „Ponurego”, w którym pełnił funkcje oficera wywiadu, nosząc pseudonim „Witek”. Jego działalność w terenie była krótka, a już w nocy z 12 na 13 lipca 1943 roku został ranny podczas akcji dywersyjnej.

Po wyleczeniu ran w Warszawie, zgłosił się do komendanta „Kedywu”, płk. Augustowi Fieldorfowi „Nilowi” Augustowi Fieldorfowi „Nilowi”. Wiosną 1944 roku walczył w VII batalionie 77 pułku piechoty AK, gdzie pełnił rolę oficera informacyjnego. Podczas operacji został ponownie ranny i aresztowany przez niemiecką żandarmerię, jednak dzięki interwencji „Ponurego”, został uwolniony.

Po rozwiązaniu batalionu 18 lipca 1944 roku, Witold uniknął aresztowania i kontynuował walkę w podziemiu niepodległościowym w organizacji „Nie”, działając pod pseudonimem „Mocny”. Po rozwiązaniu struktur „Nie” wstąpił do Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, a jego działalność zahamowała ujawnienie grupy Iwańskiego przez Urząd Bezpieczeństwa. W październiku 1945 roku podjął współpracę z kpt. Emilią Malessą „Marcysią” na rzecz Komórki Łączności Zagranicznej, jednak został aresztowany przez UB. Zwolniony 3 grudnia 1945 roku, Witold krótko mieszkał w Radomiu, a następnie, zmuszony do ucieczki przed inwigilacją UB, podjął pracę jako kierownik fermy kurzej w Gościmiu, gdzie również miał do czynienia z nękaniem ze strony służb.”

Życie prywatne

W 1921 roku Witold Waligórski zawarł związek małżeński z Katarzyną Parzęcką. Z tego małżeństwa przyszło na świat troje dzieci: Karol (1923), Irena (1925) i Helena (1928).

Wojna oraz związane z nią działania konspiracyjne miały negatywny wpływ nie tylko na zdrowie Witolda, ale także na jego życie rodzinne. Z trojga dzieci przeżyła jedynie jedna córka – Helena. Karol, znany jako „Karolek”, był żołnierzem Zgrupowań „Ponurego” i został rozstrzelany przez Niemców 28 kwietnia 1944 roku. Irena z kolei, aresztowana 9 czerwca 1942 roku za działalność w małym sabotażu „Wawer”, zmarła w obozie KL Auschwitz 1 września 1943 roku. Te tragedie przyczyniły się także do rozpadu małżeństwa Witolda i Katarzyny.

W 1947 roku Witold po raz kolejny założył rodzinę, tym razem żeniąc się z Natalią Żurkowską. Z tego związku urodziła się córka Bożena w 1948 roku.

Skutki przeżyć wojennych oraz tych powojennych miały poważny wpływ na zdrowie Witolda, który zmagał się z ciężką chorobą serca. Zmarł przedwcześnie 22 stycznia 1955 roku. Jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu parafialnym w Gościmiu. Po śmierci Witolda jego rodzina została wypędzona z zajmowanego gospodarstwa i na nowo osiedliła się w Radomiu. Córka Bożena, po zamążpójściu, przeprowadziła się do Tłuszcza pod Warszawą, gdzie sprowadziła również matkę. Natalia zmarła w 2004 roku i została pochowana w tym samym miejscu.

Warto również wspomnieć, że stryjem Witolda był Teofil Waligórski, a jego ciotka była żoną Józefa Englichta.

Upamiętnienie

W wyniku starań córki, w październiku 2013 roku, zwłoki Witolda Waligórskiego zostały ekshumowane i przeniesione z odległego Gościmia na cmentarz w Tłuszczu. Prawdziwie wzruszającym wydarzeniem była ceremonia, która miała miejsce 25 października 2013 roku, kiedy to prochy Witolda znalazły swoje ostatnie miejsce przy boku żony, Natalii.

W uznaniu jego zasług za pracę na rzecz niepodległości, Witold Waligórski został uhonorowany Medalem Niepodległości, który został zamieniony na Krzyż Niepodległości. Otrzymał również Srebrny Krzyż Zasługi, co odzwierciedla jego oddanie i poświęcenie dla ojczyzny.

---

Oceń: Witold Waligórski

---